Header Ads

satellite and satellite Station (360 view)

Communication Satellites — माहिती | Information | जानकारी

Communication Satellites — माहिती | Information | जानकारी

Source: Sketchfab

📡 संचार सॅटेलाइट — सखोल माहिती

**संचार सॅटेलाइट** म्हणजे पृथ्वीच्या कक्षेत ठेवलेला **कृत्रिम उपग्रह**, जो **रेडिओ / मायक्रोवेव्ह सिग्नल्सचे ग्रहण, प्रक्रिया आणि पुनर्प्रसारण** करतो.

हे तीन मुख्य टप्प्यांत काम करतात:

  • Uplink: पृथ्वीवरील स्टेशनकडून सिग्नल उपग्रहाकडे पाठवला जातो.
  • Transponder Processing: उपग्रहातील **ट्रान्सपोंडर** हा सिग्नल **वाढवतो**, त्याची **वारंवारिता बदलतो** आणि पुनःप्रसारणासाठी तयार करतो.
  • Downlink: सिग्नल पृथ्वीवरील दुसऱ्या स्टेशनकडे पोचवला जातो.

🛰️ संचार सॅटेलाइटचे प्रकार

  • GEO (Geostationary Orbit): एका जागी स्थिर. मोठी कव्हरेज. पण **latency जास्त**.
  • LEO (Low Earth Orbit): पृथ्वीच्या जवळ. **गती जास्त, latency कमी**.
  • MEO (Medium Earth Orbit): दोन्हींचा समतोल.

🌍 उपयोग आणि फायदे

  • टीव्ही ब्रॉडकास्टिंग
  • इंटरनेट सेवा (VSAT, Satellite Broadband)
  • मोबाईल कम्युनिकेशन
  • आपत्कालीन संवाद
  • जहाजे, विमान, समुद्रातील संचार

⚠️ मर्यादा आणि आव्हाने

  • GEO मध्ये latency जास्त — live कॉलमध्ये delay.
  • किंमत जास्त — प्रक्षेपण व देखभाल.
  • Space Debris — टक्कर धोका.
  • Frequency Interference — स्टेशनमधील सिग्नल हस्तक्षेप.

🇮🇳 भारताचा INSAT / GSAT नेटवर्क

भारताचा **INSAT–GSAT** समूह हा जगातील सर्वात मोठ्या **Geostationary Communication Satellite Systems** पैकी एक आहे.

📡 Communication Satellites — Detailed Information

A **communication satellite** is an **artificial satellite** designed to **receive, amplify, process and retransmit** radio or microwave signals.

Main operation steps:

  • Uplink: Ground station → Satellite signal transmission.
  • Transponder: Signal **amplification + frequency shifting**.
  • Downlink: Satellite → Ground station retransmission.

🛰️ Types of Orbits

  • GEO: Fixed position, large coverage, **high latency**.
  • LEO: Low orbit, **low latency**, high speed.
  • MEO: Mid-range — balance of both.

🌍 Applications

  • Television broadcasting
  • Satellite internet
  • Mobile backhaul
  • Emergency communication
  • Maritime and aviation services

⚠️ Challenges

  • GEO latency affects real-time communication.
  • High launch & maintenance cost
  • Space debris collision risk
  • Interference issues

🇮🇳 INSAT / GSAT in India

India's **INSAT/GSAT** is one of the world's largest GEO communication satellite systems.

📡 संचार उपग्रह — विस्तृत जानकारी

**संचार उपग्रह** एक **कृत्रिम उपग्रह** होता है जो **रेडियो और माइक्रोवेव संकेतों को ग्रहण, बढ़ाकर और पुनःप्रसारित** करता है।

मुख्य कार्य चरण:

  • Uplink: जमीन से उपग्रह की ओर संकेत भेजा जाता है।
  • Transponder: संकेत का **वर्धन** एवं **फ्रीक्वेंसी शिफ्ट** करता है।
  • Downlink: संकेत को पुनः पृथ्वी पर भेजता है।

🛰️ कक्षाओं के प्रकार

  • GEO: एक स्थान पर स्थिर, **उच्च latency**।
  • LEO: पृथ्वी के निकट, **कम latency**।
  • MEO: मध्यम दूरी — संतुलित।

🌍 उपयोग

  • टीवी प्रसारण
  • सैटेलाइट इंटरनेट
  • मोबाइल नेटवर्क बैकहॉल
  • आपातकालीन संचार
  • समुद्री तथा विमानन सेवाएँ

⚠️ चुनौतियाँ

  • GEO latency रीयल-टाइम वार्तालाप को प्रभावित करती है।
  • उच्च निर्माण व प्रक्षेपण लागत
  • अंतरिक्ष मलवा (space debris)
  • सिग्नल हस्तक्षेप

🇮🇳 INSAT / GSAT भारत में

भारत की **INSAT/GSAT** प्रणाली विश्व की सबसे बड़ी GEO संचार उपग्रह प्रणालियों में से एक है।

No comments

Please do not enter any spam link in the comment box

Powered by Blogger.